Od razu powiem: narzędzia nie testowałem. Przejrzałem instrukcję postępowania i przeczytałem „najczęściej zadawane pytania”. Ostatnie z owych „najczęściej zadawanych pytań” dotyczy zgodności z prawem (w brzmieniu obowiązującym od 18 października) i konieczności wspomagania się rozwiązaniami komercyjnymi – odpowiedź wskazuje, że miniportal jest absolutnie wystarczający. Spotykam się jednak z głosami, że z ową zgodnością może być różnie, zwłaszcza wobec wykonawców zagranicznych.

Art. 22 ust. 1 dyrektywy 2014/24/UE, który wchodzi w życie za trzy dni, stanowi m.in., że narzędzia wykorzystywane do komunikacji elektronicznej w postępowaniach będą „niedyskryminujące”, „ogólnie dostępne” i „nie mogą ograniczać dostępu do wykonawców do postępowania o udzielenie zamówienia”. To samo my zawarliśmy w art. 10b ustawy Pzp. Jak miniportal, który przecież ma służyć do udzielania zamówień objętych dyrektywą, ma się do owych zasad? Hmm, konto na BZP może założyć sobie każdy, konto na ePuap w zasadzie także. W tym ostatnim zakresie mamy dostępne trzy wersje autoryzacji – w odpowiednim punkcie, przez bankowość elektroniczną, ale także za pomocą kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Jeżeli ePuap nie będzie oburzać się na podpisy wydane przez instytucje zagraniczne (a powinien przynajmniej akceptować podpisy z innych krajów unijnych – zgodnie z rozporządzeniem eIdas, które swoją drogą weszło w życie w tym zakresie kilkanaście dni temu) – tym sposobem konto na ePuapie można założyć. Teoretycznie zatem każdy zainteresowany z UE może w przetargu wziąć udział (wszak podpis kwalifikowany jest mu potrzebny także po to, aby złożyć JEDZa, w postępowaniach unijnych nieodzownego). Niestety, być może eliminujemy tych spoza UE (zapewne wykonawca z Rosji ma tylko jedną drogę uwierzytelnienia w ePuap – niekiedy bardzo długą drogę do najbliższej polskiej placówki dyplomatycznej)…

Jeśli zatem pominąć (tak wiem, takie pomijanie to niebezpieczna ścieżka) wymagania rozporządzenia wydanego na podstawie art. 10g dotyczące przechowywania i archiwizowania danych (w którym to zakresie mam poważne wątpliwości), to chyba zgodność z prawem w podstawowym zakresie osiągamy. Nie oburzałbym się też nadmiernie na fakt, że aby przebrnąć przez ePuap trzeba znać język polski – tak samo język ten konieczny jest zazwyczaj przy brnięciu przez Pzp, ogłoszenie i specyfikację istotnych warunków zamówienia. Już tam mamy bariery. Ale gdyby interfejs wykonać także w języku angielskim, byłoby prościej – przynajmniej o jedną barierę mniej.

No właśnie. To „gdyby” i „prościej” to kluczowe słowa. Miniportal jest rozwiązaniem absolutnie prowizorycznym. Niby wszystko jest w Internecie, ale porozrzucane w jego najróżniejszych kątach. Wykonawca informację o postępowaniu znajdzie w TED, więcej informacji na stronie zamawiającego, a komunikację będzie prowadził za pośrednictwem miniportalu, który z kolei będzie przekierowywał go na ePuap. A pewnie i część komunikacji będzie szła mailem. Ani to proste, ani intuicyjne, ani oszczędne, ani sensowne. Na dodatek najbardziej dyskryminuje tych mniejszych, bez profesjonalnych służb, bo im najtrudniej będzie sobie z tym poradzić (kolejna bariera do bariery wynikającej ze stopnia skomplikowania prawa). Sprawia też kłopoty zamawiającemu – trzeba ze skrzynki ePuapu wyodrębniać korespondencję przetargową…

Rozumiem, że mamy do czynienia w naszej sytuacji z mniejszym złem. Ale trudno nie narzekać na nie, skoro na przygotowanie odpowiednich narzędzi mieliśmy ponad cztery i pół roku (licząc tylko od momentu uchwalenia dyrektywy). Zmarnowaliśmy ten czas koncertowo. Rząd jest szczęśliwy – kupił rozwiązanie komercyjne. Innym zamawiającym, zwłaszcza tym mniejszym, wmawia, że miniportal też jest OK, a o e-Zamówieniach od pół roku milczy (choć stosowna zakładka na stronie UZP miała służyć właśnie m.in. informowaniu o postępach prac).

Zawsze byłem zwolennikiem elektronizacji zamówień. Uważam, że dobrze przeprowadzona elektronizacja może w sporym stopniu zwiększyć konkurencyjność postępowań o udzielenie zamówień publicznych. Problem w tym, że naszej elektronizacji za taką – póki co – uznać nie można. I to nie tylko dlatego, że nie mamy narzędzia. Mamy do czynienia z ogromną, wręcz rewolucyjną zmianą, a taka zmiana wymaga odpowiedniej informacji. Miałem nadzieję, że UZP w ramach takiej zmiany dotrze do każdego zamawiającego i każdego wykonawcy obecnego na rynku, pokaże mu, co ma do zaoferowania i odpowie na jego pytania. Tymczasem od czasu do czasu konferencja, na wpół martwa strona internetowa zasilana materiałami w ostatniej chwili… Jak zwykle mamy prowizorkę, brak przygotowania, działanie na ostatnią chwilę i absolutne zaniedbanie użytkowników ustawy.